رویان

بزرگترین مجله کشاورزی اینترنتی

رویان

بزرگترین مجله کشاورزی اینترنتی

بیماریهای برنج

بلاست برنج Blast

علا ئم بیماری :

قارچ روی برگها،گره وقسمتهای مختلف خوشه ودانه وبندرت گاهی روی غلاف برگ ایجاد لکه می کند. لکه های روی برگ بیضوی ودر دو انتها کم بیش نوکدار ( دوکی شکل ) هستند . مرکز لکه ها معمولاخاکستری یا سفید بوده وحاشیه آنها قهوهای یاقهوهای قرمز می باشد .لکه ها معمولا از کوچکی شروع شده ، بتدریج آب سوخته ،سفید رنگ وخاکستری یا به صورت نقاط آبی رنگ می شود .لکه ها در رقم حساس ودر شرایط مرطوب به سرعت بزرگ شده وبرای مدتی خاکستری باقی می مانند ،روی رقم خیلی مقاوم لکه ها قهوه ای و سرسوزنی است .

درروی برگهای رقم حساس ،ممکن است لکه های زیادی به وجود آمده ودر اثر توسعه آنها سبب پژمردگی و مرگ آن گرددویا نشاها یا بوته ها در موقع پنجه زدن در مزرعه کاملا خشک شوند .در حالی که روی ارقام مقاوم ،گاهی لکه های سرسوزنی تشکیل میشود .گره ها آلوده شده وقسمت انتهایی بوته می خشکد .نقاط مختلف خوشه احتمال آلودگی داشته و سبب پوسیدگی گردن و یا تمام جاهای منشعب از آن می گردد. در صورت پیشرفت بیماری دانه ها پوک و سنبله به رنگ سفیدمایل به خاکستری در می آید. علائم اولیه بیماری بلاست بستگی به شرایط اقلیمی دارد . در نواحی معتدل که دوران باران های ریز یا بارندگی خفیف طولانی می باشد ،بلا ست برگ در مرحله پنجه زدن شدید بوده واغلب ، تمام بوته ها می میرند .در نواحی گرمسیری روی گیا هچه ها لکه هایی ایجاد می شود که بعد از نشاکاری به ندرت آلودگی شدید است ولی اگر محیط مناسب شود بلاست گردن رخ می دهد.در عراق جایی که هوا گرم و خشک باشد بلاست گره در محل بالای سطح آب ایجاد می شود .

تا ثیر مواد غذایی روی بیماری :

ازت : اثرازت روی بیماری با شرایط خاک ، اقلیم وهمچنین روش کاربرد کود ازته متفاوت است . شدت بیماری وقتی که کود ازته زود اثر ،مانند سولفات دوآمونیوم در یک مرحله به مقدار زیاد بکار رود زیاد می شود ووقتی که کاربرد در چند مرحله باشد ، بیماری تخفیف می یابد .کود سرک وکاربرد کود سبز اغلب سبب تشدید بیماری میشود .

فسفر: اثر کودهای فسفره روی بیماری بلاست معمولا زیاد نیست .آزمایشهایی در ژاپن نشان داده که ازت به میزان زیاد مصرف شده کاربرده کودهای فسفره زیاد نیز بیماری را تشدید می نما ید .در حالی که مقدار فسفر کم باشد و رشد گیاه را تقلیل دهد یا مانع رشد آن شود ،تکمیل فسفات ،بیماری را کاهش می دهد ولی کاربرد بیشتر از حد آن سبب تشد ید بیماری میشود .

پتاسیم : آزمایشات اولیه در ژاپن نشان داده که مصرف پتاس آلودگی را تخفیف می دهد ولی بعدا معلوم شد که مصرف زیاد آن در صورتیکه بوته ها مقدار زیادی ازت کسب کرده باشند ، سبب شدت بیماری میشود . در بررسیهای خود معلوم نمود که درخاک کم پتاس مقدارزیاد پتاس بیماری را برای مدتی شد ت داده ولی بعدا آن را کاهش میدهد.در خاکی که از لحاظ پتاس غنی باشد ،بیماری همیشه با افزایش پتاس که مقدار زیادی ازت هم به آن اضافه شده ، شد ید می شود .علت این امر را مشا هده نموده اند که جوانه زدن اسپرها و ایجاد دیسک چسبنده در قطره شبنم روی گیاهی که مقدار زیادی پتاس دریافت کرده ،تحریک شده است .

سیلیس: بوته های برنجی که سلولها ی اپید رمی آنها ، حاوی مقدار زیادی ترکیبات سیلیسی بوده وسیلیکاته شده اند ، از بیماری بلاست کمتر خسارت می بینند وبا افزایش سیلیس بوته برنج مقاوم میشود . نشان داده اند که تراکم واستقرار سیلیسدر سلولها درمراحل اولیه نفوذ قارچ به اپیدرم میتواند به صورت یک عمل فیزیکی نقش سدی را ایفا می کند ولی بعد از آلودگی ونفوذ قارچ ، اپید رم سیلیکاته شده و لایه سیلیسی نمی تواند ما نع رشد بیشتر قارچ شود .

مبارزه زراعی : علاوه برکاشت ارقام مقا وم در برابر بیماری بلا ست برنج ،با کاربرد عملیات زراعی مناسب این بیماری قابل کنترل است .موقع کاشت تاثیر مهمی در تو سعه بلاست دارد. در کاشت زود در ژاپن بیماری کمتر مشاهده می شود .در این موقع کاشت، درجه حرارت برای جوانه زدن اسپر کم است .آزمایشاتی که در ایستگاه تحقیقات برنج آمل صورت گرفت،نشان داد که بیماری در کاشت های دیر هنگام ،شدت بیشتری دارد .گیا هچه هاییکه از خزانه های خشک به دست می آیند به بلاست حساس اند .زیرا در سلو لهای اپید رمی این نوع گیا هچه ها مقدار سیلیکون کمتر است .

روشهای شیمیا یی مبا رزه :

1- ضد عفونی بذ ر:

در صورتی که بذر را مد ت 24 ساعت در محلول 2/0 درصد کالیما ت ، خیس کنیم ، از آلودگی کاسته می شود .ضد عفونی بذ ر با بنو میل به نسبت 3 گرم برای هر کیلو بذر امکان پذ یر میبا شد . 1979ضد عفونی بذر را با مخلوط بنو میل 20/0وتیرام20/0 به مقدار 5در هزار مفید دانست .

2- ضد عفونی ریشه گیا هچه ها: ضدعفونی ریشه گیاهچه ها در محلول 5/1درهزار ماده مو ثر سم تری سیکلا زل به مدت 20 دقیقه در کنترل بیماری مو ثر خواهد بود .

3-سمپا شی بوته ها :متکاتف 1906 پا شیدن محلول بردو را قبل از بیرون آمدن خو شه ها کا ملا مو ثر میداند . سمپاشی بوته ها با سم کا سومین 2/0به میزان 1 لیتر در هکتار در دو مر تبه (یکی در مو قع ظهور خو شه هاو دیگری 7 روز بعد از آن)بر علیه بیماری بلاست مو ثر بوده است . قارچکش هینو زان از نظر مبارزه با بلاست برگ و خو شه در درجه اول اهمیت است و قا رچکشها یی نظیر بنو میل ،برستان وتو پسین ام نیز با نتا یج مطلو ب به ترتیب بعد از هینوزان قرار دارند .سمپاشی بو ته ها با قا رچکشهای تری سیکلا ژل ، هینوزان و بنو میل در مر حله خو شه دهی (که بلاست خو شه ، مر حله هم بیماری است ) از سایر قار چکشها مو ثر تر است .میزان سم مصر فی 1 کیلو گرم سم خالص در هکتار می باشد .

-------------------------------------------------------------

بیماری لکه قهوه ای Brown spot

عامل این بیما ری ، قارچی است که شکل کامل آن بنام .

خسارت بیماری : این بیماری سه نوع خسارت وارد می آورد .یکی اینکه بذ ور آلوده سیا ه رنگ و کپک زده بوده و به خوبی جوانه نمی زنند .نوع دیگر خسارت مر بوط به آلو دگی گیا هچه ها در خزانه می با شد که در صو رت شدت بیما ری ،سطح برگی گیا هچه ها کاهش یا فته و سبب ضعف آنها می گر دد که در نتیجه منجر به خسا رت عمد ه می شود .نو ع دیگر خسارت چروک خو ردگی ولاغر ماندن دانه ها می باشد که مر بو ط به ضعف بوته هادر اثر آلودگی برگها وگلو م ها بوده که در نتیجه بذور ارزش چند انی نداشته ودر مو قع کو بید ن خرد می شوند .

علا ئم بیما ری :نشا نه های بیماری روی کلو پتیل ، برگها ، غلاف برگ ، گلوم ها ودانه ظاهر می شود .روی بر گها ی اولیه ، نقا ط قهوه ای ،کو چک وگرد ابتدا سر سو زنی تشکیل شده که بعدا وسعت یا فته وبه شکل لکه ها ی بیضی شکل یا گرد در می آیند .

روی گلوم ها لکه های سیاه رنگ ظاه شده که ممکن است ، تما می سطح آن را فرا گرفته

و پوشش مخملی قهوه ایی تا سیاه رنگی که بار قارچ ( کنیدیوفورها وکنیدیها ی قارچ) می باشد ،سطح آن را بپوشاند .در مورد اخیر دانه ها چروکیده وتغییررنگ می دهند وگاهی بذور

آلوده سالم به نظر می رسد .

مبارزه :

1- کاشت ارقام مقاوم به بیماری ،عمده ترین راه کنترل این بیماری می باشد .

2-معدوم کردن بقایای بوته های برنج آلو ده وهمچنین از بین بردن علفهای هرزی که ممکن است میزبان واسطه باشند در کا هش منابع آلودگی مو ثر است .

3-جلوگیری از جریان آب از مزارع آلوده به مزارع سالم کمک زیادی در کاهش خسارت بیماری خوا هد کرد .

4-بذور سالم برای کاشت استفاده گرددو ضد عفونی بذور آلوده به وسیله مواد شیمیایی مانند کلروردومرکور، نیترات دارژان،سولفات دوکوئیور،هیپوکلر یت کلسیم ،فرمل و فنول تا حدودی در کاهش بیماری مو ثر است.قارچکش مانکوزب ویا مخلوط بنومیل وتیرام به نسبت 5در هزار برای این منظور مناسب می باشند .

5-تیسدال بافروکردن بذور به مدت 16ساعت در آب سرد و سپس به مدت 15 دقیقه در آب گرم 54 درجه سانتیگراد برای ضد عفونی بذور نتیجه مثبت گرفت.

مهمترین مورد در کنترل بیماری لکه قهوه ای برنج ،رعا یت اصول تغذ یه و کاربرد صحیح مواد غذایی در خاک و ممانعت از فشار های مربوط به آبیاری نامناسب است . اصلاح خاک و زه کشی آن ضروری است.

------------------------------------------------------------------------------------------

بیماری پوسیدگی طوقه برنج Bakanae disease and foot rot

علائم:

مشخص ترین علائم بیماری طویل شدن غیر طبیعی بوته های برنج است که نازکتر وسبز روشن می باشد . این زردی از انتهای بوته شروع می شود .در موقع تشعشع نور خورشید وبارندگی خفیف ، بوته های آلوده بلندقد به وضوح دیده شده که تعداد پنجه های آن کم و برگ ها یکی پس از دیگری از پایین به رنگ قهوه ای در آمده لوله ای شده و می میرند. . بعضی مواقع خوشه هایی به وجود می آیندکه دارای بذر توخالی هستند. اگر پای بوته ها را نگاه کنیم در محل طوقه سیاه رنگ است و در مزارع کم آب علاوه بر سیاه شدگی محل طوقه توده قارچ به صورت متراکم سفیدرنگ مشاهده می شود.

این بیماری از راه بذر منتقل می شود

مبارزه:

ضدعفونی بذر با بنومیل ، ویتاواکس ، تیابندازل، سرزان، تری سیکلازل و زینب به میزان 2 گرم برای هر کیلو بذرمناسب می باشد.

-------------------------------------------------------------------

بیماری سوختگی غلاف برگ برنج sheath blight

علائم بیماری:

لکه های بیضوی به رنگ سبزخاکستری است که این لکه ها وسعت می یابد. مرکز لکه ها سفید شده و حاشیه آنها قهوه ای است. وی این لکه ها اسکلرت قارچ تشکیل می شود که به سهولت جداشده و می افتد. درمحیط مرطوب میسیلیوم قارچ به شدت رشد کرده و سطح غلاف برگ را به صورت پوشش سفید رنگی در بر می گیرد.

در مزرعه لکه ها معمولا ابتدا وی غلاف برگ ها در نزدیک سطح آب مشاهده می شود و در شرایط مناسب در قسمتهای بالایی غلاف و حتی روی سطح برگ ایجاد می گردد.در صورت اتصال این لکه ها معمولا کل یک برگ خشک یا حتی کلیه برگ های بوته می میرند.

مبارزه:

تیلت 1لیتر در هکتار
رورال تی اس 1 کیلوگرم در هکتار یک تا دو مرتبه
pcp پنتاکلروفنول ، بنومیل ، بازیتاک

---------------------------------------------------------------------------------------

لکه قهوه ای باریک Narrow brown leaf spot

بیشتر برگهای مسن حدودا در موقع گل دادن مورد حمله این قارچ قرا می گیرندو لکه های کروی تا بیضوی که به نگ روشن تا قهوه ای می باشند روی غلاف برگ و گلوم ها مشاهده می شود.

جهت مبارزه با آن استفاده از ارقام مقاوم و خود داری از مصرف زیاد پتاس در اولویت است.

--------------------------------------------------------

پوسیدگی ساقه Stem rot

علایم اولیه قابل تمیز،به صورت زردی ومرگ برگها چندهفته قبل ازخوشه دادن است.

لکه های تیره وپوسیده روی غلاف های نزدیک آب ایجادمی شود وبیماری توسعه یافته کلیه سطح برگهارافرامی گیردوحتی امکان داردکلیه پنجه هاراخشک کند. درحالت حاد،قارچ به صورت پوشش زردخاکستری رنگ روی لکه هارامی پوشاندواغلب اندام سیاه تولیدمی نماید.این اسکلرت ها باعث انتشاربیماری به وسیله آب آبیاری می شود.

مبارزه

- زه کشی مناسب

- استفاده ازپتاس فراوان ودرحدمتناسب باازت

- کاشت ارقام مقاوم وواریته های ایستاده وسوزاندن کاه وبقایاپس ازبرداشت

----------------------------------

پوسیدگی غلاف Sheath Rot

علایم بیماری به صورت لکه های خاکستری قهوه ای باحاشیه قهوه ای ومرکزخاکستری درسطح فوقانی غلاف برگ نزدیک به خوشه است. خوشه ها پوسیده وقسمت عمده ای ازآن داخل غلاف باقی می ماند. این بیماری درحرارت 20تا28 درجه سانتی گرادبه شدت توسعه یافته ودر زیر13 درجه، رشدنمی نماید.

این بیماری گاهی روی ساقه های آلوده به کرم ساقه خواربرنج وویروس زردکوتولگی همراه است.

میزان حساسیت ارقام درابتلابه این بیماری متفاوت است.

-------------------------------------

سیاهک پنهان Green smut , false smut

این بیماری دراکثرنواحی برنج خیز وجودداردولی خسارت قابل توجهی ندارد،بیماری درشرایط مرطوب اکثرادیده می شودوچنددانه ای روی هرخوشه تولیدمی گردد. دانه هاتغییرشکل یافته وگردشده ،به قطربیش ازیک سانتی مترمی رسندوحاوی اسپرقارچ می شوند.رنگ پوست ابتدانارنجی وسپس خاکستری زردیاسیاه می گردد.

درجهت مبارزه استفاده ازارقام مقاوم، جمع آوری دانه های آلوده وسم پاشی باقارچ کشها روی خوشه ها چند روز قبل از خوشه دادن توصیه شده است

-------------------------------

سفیدک داخلی برنج Sclerophthora macrospora

علایم بیماری به صورت لکه های رنگ پریده زردیاسفیدروی برگها است .درحالت آلودگی شدید، برگهاامکان داردپیچیده یالوله ای شود.خوشه هانامنظم بوده وپیچیده است ، غلاف برگ امکان داردبپیچد.اندازه خوشه کاهش یافته ومدت بیشتری ازحالت طبیعی سبزمی ماند.

-------------------------------

کوتولوگی زردی Yellow dwarf

این بیماری ابتداازژاپن سپس ازسایرکشورهای آسیایی که گرمسیراست گزارش شده،علایم به صورت کوتولگی،پنجه زنی زیادوبی رنگ شدن برگها می باشدکه ابتدابرگهای جوان رنگ پریده تازردرنگ می شوند.این ویروس توسط زنجرکها انتقال می یابد. برای مبارزه باآن ازگیاهان نیمه مقاوم استفاده شده وباحشره کش هازنجره های ناقل راکنترل می کنند.

----------------------------------

برگ نارنجی Orange leaf

بوته های آلوده کوتاه نشده ولی به رنگ زردطلایی ونارنجی روشن می گردد.آلودگی از برگهای مسن وازنوک آنهاآغازمی شود،برگهاازطول پیچیده ومی میرند. گیاهچه های آلوده مرده وپنجه زنی بوته های مسن کاهش می یابدوروی آنهاخوشه ای تشکیل نشده یاخوشه هابدون بذرهستند.زنجرک زیکزاکی ناقل بیماری است.

-----------------------------

زردی نوک Transitory yellowing

نوک برگهای مسن ابتدازردشده که حدود دوتاسه هفته بعدازنشاکاری اتفاق می افتد.بعدابرگهازردروشن تانارنجی می گرددوسپس بوته هاکوتوله شده وپنجه زنی کاهش می یابد.درصورتی که آلودگی دیرهنگام صورت گیردعلایم مشخص نبوده وبعدازآلودگی برگهای مسن باعث خشک شدن آنهامی شود.دوگونه زنجرک این ویروس راانتقال می دهند.

-----------------------------------------

بیماری تونگروTungro

این بیماری درتایوان متداول بودهودرفیلیپین خیلی زیان می رساند، بوته های آلوده مختصری کوتوله شده ولی پنجه هاممکن است به تعدادمعمول بوده یامختصری کاهش یابد.ناقل این بیماری زنجرک سبزمی باشد.علایم بیماری درارقام مختلف متفاوت بوده،نوک برگهازردتانارنجی وغالبابه سمت پایین پیشروی می کند.برگهای جوان دربین رگبرگهاحالت موزاییک داشته ولکه های کوچک زنگ مانند روی برگهای مسن ترظاهرمی شود.اگر آلودگی درجوانی انجام شود،محصول خیلی کاهش می یابد.برای مبارزه استفاده ازارقام مقاوم وسمپاشی علیه حشرات ناقل بسیارمفیداست.

----------------------------------------------

کوتولگی علفیGrassy stunt

این ویروس به وسیله زنجرک ها منتقل نمی شود.این بیماری سبب تولیدگیاهچه های ریزمتعددشده وبوته هاحالت علفی کوتوله دارند. بوته های آلوده رشدایستاده داشته،برگها رنگ پریده تازردرنگ می گردندومعمولانمی میرندولکه های زنگ متعددروی برگهای آلوده به وجودمی آید.