پرتقال

رویان

           با سلام                پرتقال            Citrus sinensis  تخصصی عمومی

درخت پرتقال در بین دیگر مرکبات بیشتر کشت شده و درختی نسبتا بزرگ بوده که ارتفاع آن به 5 تا 9 متر می رسد و چوب آن ( اسکلت بندی ) محکم می باشد . عمر اقتصادی درخت پرتقال بین 50 تا 60 سال است . به طور معمول تا 8 سالگی محصول اقتصادی ندارد . درخت پرتقال در سال های اول شاخه هایی را تولید می کند که دارای تیغ های بزرگی هستند ( مرحله نونهالی  Juvenility ) . پهنک برگ ( سطح برگ ) به رنگ سبز تیره ، نوک تیز و گوشواره های آن نسبتا باریک و کوچک می باشد . سرشاخه های در مرحله جوانی زاویه دار بوده و در محل اتصال برگ ها خار کوچکی قرار دارد . گل ها در پرتقال به رنگ سفید و خودبارور می باشد ( نیاز به گرده افشانی توسط حشرات و ... ندارد ) . برخی از واریته های پرتقال ( انواع ) دارای تخمدان استریل ( عقیم ) بوده و میوه های بدون بذر و کم بذر تولید می کنند . شکل میوه به طور معمول کروی تا کشیده می باشد . پوست میوه نسبتا صاف ولی بر حسب رقم و شرایط آب و هوایی متغییر است . پرتقال جنوب پوست ضخیم تر و گوشت راحت تر از پوست جدا می شود و در محل هایی که هوا در فصل رسیدن میوه خنک است ( شمال ) رنگ پوست و گوشت تیره تر است .

در نواحی خشک و بیابانی میوه شیرین تر و عطر آن بیشتر است . بارندگی بالا و درجه حرارت بالا سبب کاهش کیفیت میوه می گردد . بذر ها از لیمو ، نارنگی بزرگتر ولی از گریپ فرود کوچکتر است و رنگ لپه آن سبز می باشد . بذر ها در پرتقال اکثرا به صورت چند جنینی ( Polyembryo ) می باشند . در شمال پرتقال ها ترش تر و اسید آن بیشتری دارند و دلیل آن کم بودن نور و آفتاب بوده و درخت قادر به ذخیره کردن مواد قندی نمی باشد .

طبقه بندی پرتقال :

1 – انواع گرد و معمولی ( Raund ) 2 – گره نافدار ( Novel ) 3 – خونی یا توقرمز ( blood orange ) 4 – گروه بدون اسید ( اسیدلس ) ( acidless )

بیشتر انواع تجاری پرتقال عبارتند از : Valencia – Pilencia – Pineapple – Hamline – Marrsearly – Salvsiana

گروه پرتقال های Novel به گونه ای می باشند مه درون میوه اصلی یک میوه کوچکتری به وجود می آید ( بچه میوه ) – مانند انواع واشنگتون ناول ، جیلت ناول

پرتقال های خونی برای اینکه زنگ قرمز که همان رنگیزه آنتوسیانین می باشد در آنها تشکیل شود بایستی در زمان رسیدن شب های خنکی را داشته باشند . مانند تارکو ( Taraco ) ، سانجین ، سانگیونلا ( Sanguinella) ، Morro

انواع بدون اسید ارزش اقتصادی نداشته و فقط در کشور های عربی مانند مصر و الجزایر طرفدارانی دارد

انواع بدون بذر تقریبا وجود ندارد و به طور معمول پرتقال هایی را که بین 0 تا 5 بذر داشته باشند را بدون بذر ( Seedlease) گویند . مانند ناول ، والنسیا ، Juffa ، Amling

انواع بذر دار پرتقال بین 15 تا 20 بذر دارند . مانند Pineapple ، Pursenbrown و انواع پرتقال های محلی ایران

پرتقال را علاوه بر روش های فوق می توان به سه دسته زودرس ، میان رس و دیر رس طبقه بندی کرد

زودرس : اوایل آذر ماه میوه قابل برداشت است . مانند Navel ، Pursen brown ، Hamline ، Marsseady ، Salvstiana

میان رس : از آذر تا بهمن ماه میوه قابل برداشت است . مانند Juffa ، Queen ، Pineapple ، پرتقال های محلی ایران

دیررس : از ظهور گل تا رسیدن میوه یکسال طول می کشد . مانند Valencia  که دارای بهترین رنگ و کیفیت در بین تمام پرتقال ها می باشد و میوه آن در فروردین و اردیبهشت قابل برداشت است . این پرتقال بهترین پرتقال جهان می باشد و عیب آن یکی دیررس بودن آن می باشد و دیگری اینکه پوست میوه و گوشت میوه به سختی به هم چسبیده اند و به همین دلیل برای تازه خوری مناسب نمی باشد  

کود دهی درخت پرتقال : به طور کلی در مرکبات به دلیل استفاده زیاد آهن به طور معمول کمبود عنصر آهن مشاهد می گردد و علائم آن بدین شکل می باشد که رگبرگ ها به رنگ سبز باقی مانده و سطح برگ بیرنگ می گردد .در منزل با استفاده از کود های کامل و در سطح باغ های تجاری با استفاده از کلات آهن این کمبود را رفع می کنند . البته درخت پرتقال برای یک محصول دهی مناسب به کود های دیگر همچون فسفر ، پتاسیم و ازت نیازمند است که می توان با استفاده از کود دامی تا حد زیادی آن را مرتفع ساخت ولی در سطوح تجاری استفاده از کودهای شیمیایی الزامی است .

خواص پرتقال : میوه پرتقال منبع ویتامین ث می باشد . مصرف مداوم پرتقال می تواند در درمان سرطان ها بویژه سرطان معده موثر باشد . همچنین مصرف آب پرتقال سبب پایین آوردن کلسترول خون می گردد . البته یک آب میوه طبیعی پرتقال شیری رنگ می باشد و بایستی از پوست سفید رنگ آن هم برای گرفتن آبمیوه استفاده نمود .

منبع 1 : جزوه دکتر توللی

منبع 2 : ایران مانیا   

                                                                                                      محمد-1384